Herbestemming Sint-Martinuskerk Schelderode

Een plan voor de toekomst van de kerken

In 2016 startte het gemeentebestuur van Merelbeke met een stuurgroep ‘Herbestemming kerken’ om via permanent en gestructureerd overleg tussen de kerkelijke en gemeentelijke overheid te komen tot een gedragen gemeentelijk kerkenbeleidsplan.
Samen met bewonersplatforms, lokale actoren, verenigingen, geïnteresseerde partners werd er gezocht naar een waardevolle invulling voor de te herbestemmen kerken. Voor de kerk van Schelderode resulteerde dit in een voorstel van ontmoetingsplek, gekoppeld aan stille ruimte.
Om de haalbaarheid van dit concept te onderzoeken, stelde de kerkfabriek zich begin 2017 samen met het gemeentebestuur kandidaat bij het Projectbureau Herbestemming Kerken. Vanaf 1 oktober 2019 is de kerk terug in het gemeentelijk patrimonium nadat de Bisschop bij decreet de kerk heeft onttrokken aan de eredienst.

Opdrachtgever

Gemeente Merelbeke

Locatie

Schelderode

Fase

In uitvoering

Team

Lamia El Bouazzaoui
Maarten Van Landeghem
Wouter Valkenborgh

Stabiliteit

Studiebureau Riessauw

Technieken

DD & architecten

Grondplan nieuwe invulling

Langse snede

Conceptuele nieuwe invulling

Het toekomstig gebruik van het gebouw als publiekstoegankelijk ontmoetingsplek vraagt om hedendaagse ingrepen die voldoen aan de stabiliteit en de hedendaags normen van toegankelijkheid, thermische en akoestische vereisten en brandveiligheid.

Deze hedendaagse ingrepen gebeuren met het grootste respect voor de structuur en aankleding van het gebouw. Een nieuw volume wordt ingepland op de plaats van het oorspronkelijk inkomportaal. Het volume omvat een inkomportaal met vestiaire, een sanitair blok en een keuken. De verschillende ruimtes zijn toegankelijk vanuit de kerk en zijn afsluitbaar door middel van een doorlopend stalen schrijnwerk gevuld met geperforeerde metaalplaten. Het schrijnwerk vormt een transparant golvend “gordijn” die het geheel afsluit van de kerk. Vanuit het inkomportaal wordt men via een boogvormige trap, rondom een arduinen kolom, naar de verdiepingsvloer bovenop het volume geleid. Het platform biedt ruimte voor kleinschalige activiteiten en biedt een mooi uitzicht op het volledige kerkinterieur

Het nieuw volume staat los van de kerkmuren en kolommen waardoor de ritmische structuur van de kerk zichtbaar blijft en de ruimtelijke ervaring van de kerk behouden blijft. Het wordt als een homogeen, monochroom volume opgevat zodat het een sober en ingetogen karakter heeft naast de polychrome weelde van het kerkinterieur.

De kerk zelf wordt een polyvalente ruimte.

De sacristie wordt opgedeeld in een dienstengang; die via een nieuwe buitendeur in de noordgevel uitgeeft op de buitenruimte; een stooklokaal en berging.

Ambitie

De herbestemming van de kerk is gericht op allerlei uiteenlopende publiekstoegankelijke activiteiten, gaande van een intieme yogales tot een (klein) concert. Er wordt een zo groot mogelijke flexibiliteit nagestreefd in het gebruik van de ruimtes, afsluitbaarheid van onderdelen en mogelijkheid tot meerdere gelijktijdige activiteiten. Door middel van hoge gordijnen tussen het schip met de kruisbeuk en tussen de kruisbeuk en het koor kan de kerk opgedeeld worden in meerdere ruimtes.

Duurzaamheid

Het is evident dat gelijk welke invulling geen (zware) hypotheek mag leggen op toekomstige generaties en bestemmingen. Streefdoel is een duurzame basisinfrastructuur te ontwikkelen waarbinnen zich allerlei activiteiten kunnen afspelen.